کد خبر: ۴۱۱۷۸۰۳
تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ – ۰۸:۲۹
محقق مسلمان آمریکایی در گفت‌وگو با ایکنا:
مقابله با اسلام‌ستیزی نیازمند بلوغ سیاسی و استراتژی صحیح است
جان اندرو مارو با بیان اینکه اسلامستیزان دست به ترفندهای تبلیغاتی می‌زنند، تصریح کرد: بسیاری از اسلام‌هراسان با ساختن پل‌های دوستی ما حتی مسلمان شده‌اند. برای مقابله با اسلام‌ستیزی به بلوغ سیاسی و استراتژی درستی نیاز داریم.
اقدامات اخیر اسلامستیزان در سوئد در توهین به مقدسات اسلامی به بهانه آزادی بیان انتقادات گسترده‌ای را به همراه داشته است. اما یکی از موضوعاتی که در این میان بار دیگر مطرح شده، چگونگی برخورد با این رفتارها و جلوگیری کردن از تکرار شدن آنها است.
جان اندرو مارو (John Andrew Morrow)، محقق مسلمان کانادایی است که ۳۱ سال پیش در ۱۶ سالگی اسلام را پذیرفت. وی بیش از ۳ دهه در حوزه علوم اسلامی و در مورد آثار اندیشمندان مسلمان و دانشگاهیان غربی که در مورد اسلام آثاری داشته‌اند، مطالعه کرده است.
او تحصیلات فوق دکتری خود را در رشته زبان عربی در فاس و رباط به پایان رساند و به نوعی مراکش را خانه دوم خود می‌داند. به مدت ۲ دهه به عنوان استاد دانشگاه مشغول به کار شد و پس از رسیدن به درجه استادی از تدریس بازنشسته شد. وی آثار گسترده‌ای از جمله صد مقاله و ۳۰ کتاب علمی در حوزه‌های ادیان و اسلام تألیف کرده است. یکی از تأثیرگذارترین مطالعات وی «عهدنامه حضرت محمد(ص) با مسیحیان جهان» است که به ترویج نامه‌ها و عهدنامه‌های رسول خدا با مسیحیان اختصاص داده شده است.
وی در گفت‌وگو با ایکنا در مورد اقدامات اخیر در مورد هتک حرمت قرآن در سوئد و چگونگی برخورد با این موضوع صحبت کرد که مشروح آن از نظر می‌گذرد:
ایکنا ـ اگرچه افکار عمومی و دولتمردان کشورهای اروپایی بر حساسیت اهانت به مقدسات اسلامی واقف هستند، اما هر از چند گاهی شاهد تکرار این موضوع از سوی اسلامستیزان هستیم. ریشه این اقدامات چیست؟
جدای یودا در سری فیلم‌های جنگ ستارگان جمله عاقلانه‌ای دارد که می‌گوید «ترس راهی به سمت تاریکی است». ترس منجر به خشم و خشم منجر به نفرت می‌شود. نفرت هم منجر به رنج می‌شود، این نشان می‌دهد اسلام‌هراسان از ترس غیرمنطقی از اسلام رنج می‌برند. این ترس دلیلی بر خشم علیه مسلمانان و در نهایت آزار آنها می‌شود.
ما در مواجهه به اسلامستیزان از نظر روانی، اجتماعی و معنوی با افراد عمیقاً آشفته و نامتعادل سروکار داریم؛ به جای اینکه از آنها متنفر باشیم، باید به آنها ترحم و آنها را تشویق کنیم که به دنبال مشاوره باشند. مایکل کورلئونه (شخصیتی در سری فیلم‌های پدرخوانده) توصیه می‌کند «هرگز از دشمنان خود متنفر نباشید، این روی قضاوت شما تأثیر می‌گذارد.»
ایکنا ـ برخی معتقدند هتک حرمت مقدسات اسلامی واکنشی به حضور گسترده مهاجران و پناهندگان در این کشورهاست. این نظر چقدر صحیح است؟
درست یا نادرست، بسیاری از غربی‌ها از هجوم گسترده مهاجران و پناهندگان به کشورهای خود احساس خطر می‌کنند. بسیاری از آنها که در اروپا ساکن شده‌اند، اگر نگوییم اکثر آنها، معتقد به دین اسلام هستند. برخی از آنها نمونه‌های خوبی از اسلام هستند و برخی دیگر نیستند.
برخی از آنها به خوبی با فرهنگ‌های غربی ادغام می‌شوند و برخی دیگر این کار را نمی‌کنند. دین کاملاً در این موضوع مسئول نیست زیرا از فرهنگ جدا نیست. علاوه بر این، بسیاری از عوامل دیگر، مانند تحصیلات و طبقه اجتماعی هم نقش دارد. بنابراین رفتار یکسان با همه مسلمانان خطرناک است.
در حالی که مهاجران و پناهندگان مسلمان مسئول انتخاب‌هایی هستند که برای مهاجرت به غرب انجام می‌دهند، نباید آنها را به خاطر سیاست‌هایی که به آنها اجازه ورود داده است، سرزنش کرد. شهروندان حق دارند از طریق تمام ابزارهای قانونی و مسالمت‌آمیز از دولت‌های خود انتقاد کنند. اگر آنها به خاطر احساسات مذهبی یا ملی‌گرایانه با سیاست مرزهای باز و چندفرهنگی مخالفند، باید مخالفت یا خشم آنها را متوجه سیاستمدارانشان کرد، نه افرادی که به هر دلیلی مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند.
مخالفان مهاجرت باید به جای سوزاندن قرآن، قانون اساسی خود یا تصاویر رهبرانشان را بسوزانند. آنها باید قوانین مهاجرت خود را پاره کنند و زیر پا بگذارند. باید کمیته‌های اقدام سیاسی را سازماندهی کنند، نامزد انتخابات شوند. اما واقعیت این است که کسانی که به قرآن اهانت و احساسات دینی مسلمانان را آزرده می‌کنند، خود عامل تحریک هستند.
ایکنا ـ دلیل اینکه در کشورهایی مانند سوئد برخلاف مسائلی مانند حقوق اقلیت‌های جنسی، قوانینی برای مقابله با توهین به مقدسات تدوین نشده است، چیست؟
اکثر کشورهای غربی قوانین جرم‌انگاری در مورد توهین به مقدسات داشتند. برخی هنوز آنها را دارند. این مربوط به زمانی است که این ملل مسیح‌محور بودند. اکثر آنها وقتی سکولار شدند، چنین قوانینی را کنار گذاشتند. سوئد قوانین بسیار سختی برای توهین به مقدسات داشت. در واقع در سال ۱۵۶۳ م، پادشاه اریک چهاردهم قانونی را برای حمایت از دین معرفی کرد.
در قرن بیستم، ممنوعیت توهین به مقدسات با قوانینی جایگزین شد که از حقوق اقلیت‌ها حمایت می‌کرد و تبعیض بر اساس دین، نژاد، رنگ پوست و هویت ملی و قومی را ممنوع می‌کرد. بنابراین، شما نمی‌توانید کسی را به خاطر مسلمان بودن اخراج کنید، اما آزادید که به مقدسات اهانت کنید. برای برخی، چنین رویکردی مملو از تناقض است.
در عین حال قوانین توهین به مقدسات در برخی ملل خطر بزرگتری را به همراه دارد، زیرا می‌توان از آنها برای محاکمه مردم به دلیل انتقاد مشروع از برخی تندروی‌های دینی و افراط‌گرایی سوءاستفاده کرد. از این رو، اصرار شدید بر حمایت از آزادی بیان به این دلیل است که وحشت‌های دوران تفتیش عقاید در اروپای قرون وسطی فراموش نشده است.
ایکنا ـ به نظر شما چرا اسلام‌هراسی و توهین به مقدسات مسلمانان رو به فزونی است؟
اسلام‌هراسی لزوماً رو به افزایش نبوده است. در ایالات متحده، پس از ۱۱ سپتامبر به شدت ظاهر شد و فروکش کرد. معمولاً پس از حملات تروریستی این مسئله افزایش می‌یابد.
در جنگ علیه کشورهای مسلمان‌نشین، آتش به معرکه اسلام‌ستیزی اضافه می‌شود و این از سوی صنعت اسلام‌هراسی چند میلیارد دلاری تنظیم شده است که توسط شرکت‌های چند ملیتی تأمین مالی می‌شود، همان شرکت‌هایی که دستور کار به اصطلاح جنبش بیدار (Woke) را ترویج می‌کنند: «تنوع، برابری و شمول». همان کسانی که عشق به اسلام و مسلمانان را ترویج و به‌طور همزمان نفرت از اسلام و مسلمانان را نهادینه می‌کنند. آنها هر دو یأجوج و مأجوج هستند. این دلقک قاتل، نقاب دو طرفه به چهره می‌زند.
ایکنا ـ به نظر شما، واکنش کشورهای اسلامی به اقدام اخیر توهین به قرآن در سوئد چگونه باید باشد؟
در حالت ایده‌آل، باید پاسخ دادن را نادیده بگیرند. منظورم حتی پاسخ دادن غیرمستقیم و کنایه‌آمیز است. با پاسخ به تحریکات، اهانت‌ها را علنی می‌کنیم. افرادی که پشت این حملات علیه اسلام هستند، ترول‌ها (افراد مزاحم در شبکه‌های اجتماعی) هستند. طعمه روی قلاب می‌گذارند، قلاب را می‌اندازند و منتظر می‌مانند تا ماهی احمق گاز بگیرد. سپس ماهی را در حالی که در حال پریدن و مبارزه است به سمت خود می‌کشند.
افرادی که با مسلمانان دشمنی می‌کنند، شکارچیانی به دنبال طعمه هستند. اگر کسی برای ما تله بگذارد، آیا باید درست در جهت آن قدم بگذاریم؟ وقتی روزنامه‌ها و مجلات، کاریکاتورهایی را منتشر و به پیامبر اسلام توهین می‌کنند، صدها هزار مسلمان خشمگین راهپیمایی می‌کنند و خواستار جنجال و قتل می‌شوند. این دقیقاً عکس‌العملی است که دشمن می‌خواهد. آنها می‌خواهند مسلمانان را متعصب، قاتل، دیوانه، وحشی و بربر نشان دهند. راه‌های عاقلانه‌تری برای رسیدگی به چنین مسائلی وجود دارد.
اگر یک اسلام‌ستیز آتش زدن قرآن را سازماندهی کند، برخی استدلال می‌کنند، ما هم می‌توانیم کتاب مقدس را به آتش بکشیم. این «چشم در برابر چشم» خواهد بود. با این حال، همانطور که گاندی هشدار داد «چشم در برابر چشم، تمام جهان را کور می‌کند» بنابراین، شاید رویکردی بخشش‌گونه مسلمانان را در نظر مسیحیان مسیحی‌تر کند. یا مثلاً رویکرد قرآنی که این دستور را دارد بدی را با آنچه بهتر است دفع کن: «وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ: و نيكى و بدى برابر نيست همواره به شيوهاى كه نيكوتر است مجادله كن، آنگاه [خواهى ديد] كسى كه بين تو و او دشمنىاى بود، گويى دوستى مهربان است»(سوره فصلت / آیه ۳۴).
مثلاً در ازای هتک حرمت قرآن، می‌توانیم مراسمی برای بزرگداشت کتاب مقدس برگزار کنیم. می‌توانیم عباراتی مانند این قانون طلایی را بخوانیم که «با دیگران چنان کن که دوست داری با تو بکنند»(انجیل لوقا ۶:۳۱ و انجیل متی ۷:۱۲). به جای سوزاندن کتاب مقدس، می‌توانیم آن را با گلاب معطر کنیم.
اسلامستیزان دست به ترفندهای تبلیغاتی می‌زنند. می‌توانیم به شیوه خودمان با آنها رفتار کنیم. به جای تهدید به کشتن کسانی که از اسلام انتقاد می‌کنند، نیاز به شجاعت بیشتری دارد که با آنها تماس بگیرید، به آنها گوش دهید، به نگرانی‌های آنها رسیدگی کنید، آنها را آموزش دهید و حتی با آنها دوست شوید.
بسیاری از اسلام‌هراسان با ساختن پل‌های دوستی با اسلام دوست و حتی مسلمان شده‌اند. بسیاری از افراط‌گرایان به میانه‌رو تبدیل شده‌اند. بسیاری از افراد نفرت‌انگیز از طریق اعمال فداکارانه محبت مسلمانان به کلی دگرگون شده‌اند. یا بر اساس این آیه شریفه قرآن، هنگام عصبانیت ببخشیم «وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ: و همچنين [براى] كسانى كه از گناهان كبيره و ناشايستی‌ها پرهيز مىكنند، و چون خشمگين شوند، گذشت مىكنند»(سوره شورا/ آیه ۳۷) و در اوج خشم، عفو کنیم «الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ: كسانى كه در راحت و رنج انفاق مىكنند و خشم خود را فرو مىخورند و از مردمان در مىگذرند و خداوند نيكوكاران را دوست دارد»(سوره آل عمران /آیه ۱۳۴).
ما به بلوغ سیاسی و استراتژی درستی نیاز داریم. باید روی آینده تمرکز کنیم و از حواس پرت کردن کودکانه دشمن اجتناب کنیم. چرا وقت خود را برای حماقت یک ابله هدر دهیم؟
گفت‌وگو از محمدحسن گودرزیانتهای پیام
Dr. John Andrew Morrow 